Psikolojik olarak iyi olmak için neye ihtiyacınız var ya da iyi olmak ne demek? Genel bir soru olmasına rağmen, belki cevaben bunu 'dengede olmak' diye düşünebiliriz. Biz bunu düşünürken Carol Ryff çalışmasını çoktan yapmış ve psikolojik iyi oluşu altı alt kategoriye ayırmış. Bunlar; kendini kabul, bireysel gelişim, yaşam amacı, çevresel kontrol, özerklik, başkaları ile olumlu ilişkiler. Eğer bunları kendi içinde gerçekleştirebiliyorsan psikolojik olarak iyi oluş haline sahip olabilirsin demiş. Şimdi bu başlıklara bir değinelim.
Kendini Kabul: Kendini kabul kişinin, kendine saygı duyması ve güven duyması ile oluşur. Kişinin kendini olumlu, olumsuz her şeyiyle kabul etmesidir. Bunu şöyle düşünebilirsiniz. En yakın arkadaşınız.. her şeyiyle mükemmel ve kusursuz mu? Hoşunuza gitmeyen yönleri yok mu? Elbette vardır. Ancak onu dost olarak 'kabul' edersiniz. Kendini kabul noktası da tam buradan yola çıkıyor aslında. Kendiyle dost olabilen, kendini kabul edendir.
Bireysel Gelişim: Kişinin değişimi kabul etmesidir. Kendini kabul edip kendini geliştirmeye olan istekliliğidir. Yeni şeyler deniyor, kendini aşmaya çalışıyorsan psikolojik iyi oluş halinin bir kolunu hallettin demektir.
Yaşam Amacı: Yaşamının amacı olanın yaşamı anlamlıdır. Birçok psikoloji alanındaki bilim insanı, özellikle Adler, bununla ilgili bir kitap yazmış. Kişi yaşamında anlam bulabilirse kendini aktif hisseder, emek verir. Anlamı olan şey değerlidir.
Çevresel Kontrol: İş, arkadaş, sosyal çevren değerlerine göre inşa edildiyse Ryff'in belirlediği alt kategoriden birini halletmiş oldun. Değerlerine göre belirlenen çevrede özgür hissedebilirsin. Ait hissettiğin yer, ait olduğun yerdir. Diyebilir miyiz?
Özerklik: Psikolojik iyi oluş halinin ilk basamağı özerkliktir. Özerklik, bağımsız olmak demektir. Özerk kişi, davranışlarının ve sonuçlarının sorumluluğunu alır ve diğerlerinin onayını alma ihtiyacında olmaz. Kendini tanır ve seçimlerini buna göre yapar.
Başkaları ile İlişkiler: Kendini tanıyan, saygı duyan insanın iletişim becerileri de gelişir. Dolayısıyla bu diğerleriyle olan ilişkisini de güçlendirir. Bir diğeriyle empati kurabilir, insan olduğunu kabul eder.
Ryff'e göre insanın psikolojik olarak iyi hissetmesinin altı anahtarını açıkladım. Ancak bu anahtarın gövdesi kişinin kendini tanıması ve kabul etmesi aslında. Kendini kabul ettikten sonra diğer kalan beş maddenin de rayına oturması kaçınılamaz. O nedenle kendini kabul et ki çevreni de amaçlarını da kabul edebildiğin ölçüde inşa edebil. Sevgiyle kal..
Psk.Dan.Gözde Örs
Comments